• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
  • https://www.facebook.com/cheeselifemagazine
  • https://www.twitter.com/@cheeselifemaga1
  • https://www.instagram.com/cheeselifemagazine1
  • https://www.youtube.com/channel/UCVphzDSCv172cvqPtzyw-4A
Tahir S. YAVUZ
tahir@atafen.com.tr
İneklerde Yumurtalık Kistleri
19/07/2017
İneklerde yumurtalık kistleri döl verimi yönünden sığırcılık yapan işletmelerin başına gelen en büyük sorunlar arasındadır. 
Doğum yapmış olan bir ineğin tekrar kızgınlık göstermesine ve döl tutmasına engel olan kistler elle ya da ultrasonla kesin olarak teşhis edilirler. 
Döl tutmama şikayetiyle veteriner hekim tarafından muayene edilen inekler için "bu ineğin yumurtalığında kist var" teşhisi açıklığa kavuşturulması gereken bir durumdur.  Çünkü kistler genel olarak ikiye ayrılırlar.  Kistik yumurtalık ( Kistik Ovarium veya Ovarium Kisti) ve Corpus Luteum Kisti.  Bu iki farklı kistin teşhisi doğru konulmalıdır.
Corpus Luteum ( sarı cisim) kisti veya kalıcı C.L durumunda inek ya da düve kızgınlık göstermesi gerekirken, kızgınlık göstermez.  Kistik yumurtalık durumlarında ise kızgınlık periyodik değil, değişken ve tutarsızdır. Bu gibi kızgınlıklarda boğaya çekilse veya suni tohumlama yapılsa bile inek döl tutmaz.
Folliküler kist adı da verilen kistik yumurtalık olgularında follikül oluşmuş ancak patlayıp yumurta yoluna bir yumurta atamamıştır.
C.L (sarı cisim) kistlerinde ise;  doğumdan sonra erimesi gereken sarı cisim halen yumurtalık üzerinde inatçı bir biçimde durmakta, gebelik hormonu olan progesteron salgılamayı sürdürmekte, inek kızgınlık göstermemektedir.
Doğumdan sonra kızgınlık göstermeme ( Postpartum anöstrus) çoğunlukla rahimin irinli yangısı (pyometra) ile birlikte görülür.  Rahim boynu (serviks) kapalıdır.  Birçok mikroorganizma, özellikle Trueperella pyogenes adı verilen irin bakterisi rahim içinde dolgun bir irinli içerik oluşturmuştur. 
Yumurtalık kistlerinde ( Kistik ovarium)  ve kalıcı C.L (inatçı sarı cisim) durumlarında kesin sebep tam olarak bilinmemektedir.
Ancak;  yumurtalık kisti vakalarında, kan tahlillerinde,  glikoz düşük ve kortizol yüksek çıkmaktadır.
Yumurtalık kistlerinin oluşmasında öne çıkan sebepleri sıralarsak; enerji yetersizliği, yaş, küflü yem ve stres başlıca sebeplerdir. 
Aslında kistik ovarium vakalarının arkasında metabolik bozukluklar olabileceği akılda tutulmalıdır. 
Doğum sonrası oluşan yangısal problemler, metritis, mastitis ve sonun atılamaması gibi durumlar, güç doğum, hipokalsemi  kistik ovarium çin hazırlayıcı sebeplerdir.
Gerek Kistik ovarium, gerekse kalıcı Corpus Luteumun (sarı cisim kistinin) tedavileri mümkündür.  Tedaviye cevap verme oranı folliküler kist ( ovarium kisti) durumlarında %60-70, C.L (sarı cisim) kisti olduğunda %70-80 dir.
Tedavi para ve zaman kaybıdır.  Önemli olan korumadır.  Tedavi son çare olup, tüm vakalar tedaviye olumlu cevap vermez.
Koruyucu olarak neler yapmalıyız?
Kistik yumurtalık hastalığının (COD) bir metabolik hastalık olduğu yönündeki fikirler son yıllarda ağırlık kazanmaktadır. 
Doğumdan sonra ineğin hızla ve aşırı derecede zayıflamasının önüne geçmek şarttır.  Kalsiyum/Fosfor dengesini de göz önüne alırsak konu kuru dönem bakım ve beslemesine kadar gider.  Doğumdan sonraki negatif enerji dengesi (NEB) mutlaka halledilmelidir. 
Doğumu takip eden iştahsızlık için önlem alınmalıdır.   Kuru dönemde ineğin şişmanlatılmaması yönünde dikkatli olunmalıdır. 
Küflü yemlerden uzak durulmalı, bile bile küflü yem verilmemeli, eğer şüphe varsa toksin bağlayıcı kullanılmalıdır.
İnekler her türlü stresten korunmalıdır.  Hayvan konforuna önem verilmelidir. 

Doğum öncesi ve doğum sonrası destekler ihmal edilmemelidir.  Doğumun normal günlerden çok farklı olduğu bilinciyle kuru dönemin son günleri ile, lohusalığın ilk günlerinde takviyelerin yapılması sağlık ve döl tutma yönünden şarttır.



Yorum Yaz
3668 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın

Yazarın diğer yazıları

TOKSİN BAĞLAYICILAR - 29/11/2018
Kaba ve tane yemlerde küf—mantar olduğunda, bunların toksinleri hayvanlarımıza büyük zararlar veriyor. Bazı toksinler süt ile insanlara da geçiyor.
Geviş Getirenlerde Kıl Yumakları - 20/11/2018
Geviş getiren hayvanların işkembelerinde veya midelerinde bazen taşlaşmış kıl yumakları oluşur ve ölüme sebep olabilir. Bu kıl yumaklarına “bezoar” adı verilmektedir.
ET HAYVANCILIĞI ARAŞTIRMA MERKEZİ - 13/11/2018
ABD’nin Nebraska Eyaletinde kurulu MARC= Meat Animal Research Center= Et Hayvancılığı Araştırma Merkezi var. Bulunduğu yere göre kısaca “Clay Center” adı da veriliyor.
Buzağının Gözü - 07/11/2018
Buzağının gözü bize çok bilgi verir. Yeni doğanlarda ve buzağılık döneminin ileri günlerinde değişik sorunlar karşımıza çıkabilir. Sorunların bir kısmı doğrudan göz ile ilgili olabileceği gibi, bir kısmı da başka hastalıkların belirtisidir.
Kırmızı Et Üretebilecek miyiz ? - 30/10/2018
Kırmızı et üretimimiz yetersiz kalıyor. İthalata muhtacız. İşin içindekiler yılda 400.000 ton et açığımız olduğunu söylüyorlar.
İthalata İhtiyacımız Olmamalı - 22/10/2018
Ülkemizdeki kırmızı et açığını kapatmak üzere ithalat yapıyoruz. İthalata ihtiyacımız olmayacak şekilde üretim modelleri geliştirmeliyiz.
Buzağılarda Salmonellosis - 16/10/2018
Salmonellosis (Salmonelloz) tüm sıcak kanlı hayvanlarda görülebilen, insanlara bulaşma potansiyeli olan, yüksek oranda bulaşıcı, ölümcül bir hastalıktır. Hastalık etkeni Salmonella adı verilen gram negatif bir bakteridir.
Çiğ İnek Sütünde Protein Oranı - 13/10/2018
Çiğ inek sütünde protein oranı, birçok verim özelliğinde olduğu gibi, genetik ve çevre ile ilgili olarak değişiklik gösterir.
Milk Income Loss Contract - 01/10/2018
MILC İngilizce Milk Income Loss Contract kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltma. Süt Gelir Kaybı Sözleşmesi anlamına geliyor.
 Devamı